In dit artikel duiken we in de wereld van Theory U, ook bekend als theorie U. Dit model is een veranderingsmethodiek ontwikkeld door Otto Scharmer, docent aan het Massachusetts Institute of Technology. Het model is gebaseerd op het idee dat de manier waarop we aandacht geven en de intentie waarmee we dingen benaderen en de resultaten die we creëren kunnen beïnvloeden. Dat we ‘tot de diepere laag kunnen gaan’. Maar tot die diepere laag komen, is niet altijd makkelijk.
Ben je wel eens in een situatie terechtgekomen waar je verandering wilde doorvoeren, maar voor complexe vraagstukken kwam te staan? En je niet de handvatten had om dit vraagstuk te tackelen? Dat is waar Theory U jou kan helpen. We verkennen hoe dit model hulp kan bieden om 'tot de diepere laag' te komen. We onderzoeken de uitdagingen van het bereiken van deze diepere laag en hoe Theory U ons de handvatten biedt om complexe vraagstukken aan te pakken. Door een gestructureerd proces te volgen, leert Theory U ons om vanuit de toekomst te handelen en niet slechts te reageren op het verleden, wat essentieel is voor zowel persoonlijke als organisatorische transformatie.
Wat is Theory U?
De fases van Theory U
De 3 belemmeringen voor Theory U
De 3 belemmeringen van Theory U tegen gaan
Theory U leren toepassen in de praktijk
Wat is Theory U?
Theory U is een benadering van persoonlijk leiderschap en verandering die ons uitdaagt om het onbewuste deel in onszelf te betrekken. Het is een raamwerk dat ons leert om stil te staan bij onze huidige manier van denken en handelen, om vervolgens vanuit een vernieuwd bewustzijn te opereren. Dit model gaat ervan uit dat echte verandering begint met een verschuiving in hoe we de wereld waarnemen en met elkaar in verbinding staan. Door de U-vormige reis te volgen, ontwikkelen we een open geest, hart en wil. Dit stelt ons in staat om niet alleen te reageren op de symptomen van problemen, maar om de onderliggende systemen en structuren te transformeren. Theory U biedt een pad naar diepgaande persoonlijke en collectieve transformatie, waarbij we leren om vanuit een toekomstig potentieel te handelen in plaats vanuit reactieve patronen uit het verleden.
De fases van Theory U
De fases van Theory U vormen samen een traject dat zich concentreert op het vergroten van bewustzijn en het laten opkomen van oplossingen uit toekomstige mogelijkheden op de meest heldere en blijvende wijze. De praktische waarde van een theorie staat of valt uiteindelijk met de toepassing ervan. Scharmer beschrijft nauwgezet aan de hand van principes, richtlijnen en praktische oefeningen hoe je te werk kunt gaan om jezelf en anderen te helpen de verbinding te leggen met de best mogelijke toekomst en deze te realiseren. Zijn sociale technologie is gebaseerd op vijf fases die hij van advies heeft voorzien voor iedereen die zijn of haar beste potentieel de kans wil geven.
Bron: https://www.u-school.org/theory-u
Seeing (Co-initiëren)
Het begint met ‘Seeing’ of 'co-initiëren', waarbij alle belanghebbenden, bij een verandering, samenkomen om een gemeenschappelijk begrip en urgentie voor verandering te creëren. Het is het moment waarop we onze aannames en vooroordelen opzij zetten om de werkelijkheid te zien zoals die werkelijk is. Dit vraagt om een open geest, waarbij we onze gebruikelijke filters laten varen en ons bewust worden van de onderstroom van mogelijkheden die zich aandienen. In deze fase geeft Scharmer het advies te luisteren naar anderen en naar waartoe het leven je oproept.
Sensing (Co-sensing)
In de fase van 'sensing' gaat het erom dat je dieper duikt en de onderliggende patronen en dynamieken voelen die aan de oppervlakte van onze waarnemingen liggen. Het is een proces van empathisch verbinden met de context en de mensen om je heen, waarbij het hart wordt geopend om de ervaringen en emoties van anderen echt te begrijpen. Je opent je hart en luistert echt met empathie, waardoor een een emotionele verbinding ontstaat en de ander zich écht gezien en gehoord voelt. Hier zegt Scharmer: ga naar de plekken met het meeste potentieel en luister met je geest en hart wijd open.
Presencing (Co-presencing)
In de fase van 'Presencing' sta je stil bij het volledig aanwezig zijn in het moment, met al onze zintuigen scherp en onze intuïtie toegankelijk. Het is een samenvoeging van de woorden ‘presence’ en ‘sensing’. Het woord ‘Presencing’ staat voor het volledig in het hier en nu zijn. Het is het punt waarop we ons verbinden met een diepere intelligentie die verder reikt dan onze bestaande kennis en vooropgezette ideeën. Dit kun je in je eentje bereiken of gezamenlijk tijdens een vergadering of innovatieve sessie. Je gaat anders zien, alles lijkt trager maar gaat even snel. Het lijkt alsof je in een ander intelligentieveld belandt. Vanuit hier ontvouwt de toekomst zich. Topsporters kennen deze staat maar al te goed en ook muzikanten en kunstenaars. Het vraagt om een 'open wil', een bereidheid om te zien wat zich aandient zonder vooroordeel of sturing. Door reflectie op de volgende fundamentele vragen te ontdekken, vinden we onze ware essentie en drijfveren:
- Wie ben ik ten diepste? (wat is mijn hoogste toekomstige mogelijkheid?
- Wat is mijn missie in dit leven? (Wat heb ik hier te doen/waarom ben ik hier?)
Deze introspectie zet ons in beweging vanuit onze diepste wensen en verlangens, waardoor we instrumenten worden voor de toekomst die zich wil manifesteren. In 'Presencing' omarmen we zowel de stilte als de chaos; de stilte voor diepe verbinding en de chaos voor het verwelkomen van nieuwe inzichten, terwijl we het onbekende moedig tegemoet treden. Hier is het advies van Scharmer: trek je terug en reflecteer; sta je innerlijk weten toe te ontluiken.
Crystallizing (Co-creëren)
In de ‘Crystallizing’ fase richt je je op het visualiseren en vormgeven van de toekomst die tijdens de 'Presencing' fase zijn ontstaan. In deze fase ontwikkel je een visie en intentie die niet slechts voortkomt uit ervaringen uit het verleden, maar die ontstaan vanuit een diepe verbinding met wat de toekomst van ons vraagt. Het is een dynamisch proces waarbij we de contouren van onze toekomstige realiteit schetsen, geïnformeerd door de mogelijkheden die zich al aan het vormen zijn in het heden. Scharmer: maak een prototype van een kleinschalig voorbeeld van het nieuwe om de toekomst al doende te verkennen.
Prototyping (Co-evolueren)
In deze fase ‘Prototyping’ gaat het om het tastbaar maken van de toekomst door actie en experiment. Het is een fase waarin je samen met anderen de eerste ideeën en oplossingen verkent en uitprobeert. Het is een co-creatief proces om een gezamenlijke inspanning te doen om de toekomst vorm te geven. Hierbij is het belangrijk om te weten dat falen oké is en onderdeel van het proces is. Van deze falen kun je leren en hoe eerder je ze maakt, hoe sneller succes te behalen valt. Dit stelt je in staat om actief en efficiënt te leren voordat een oplossing definitief wordt. Dit leidt tot een krachtig gevoel van eigenaarschap, waarbij een mix van toewijding, verlangen, geloof in een positieve uitkomst en de bereidheid om van fouten te leren.
Het is cruciaal om gedurende dit proces in contact te blijven met je intuïtie. bijvoorbeeld door dagelijks even stil te staan bij onze doelen. Alert blijven op signalen en inspiratie uit onverwachte hoeken is essentieel, want kansen dienen zich aan wanneer we daarvoor openstaan. In deze fase adviseert Scharmer: ontwikkel innovatie-ecosystemen door te zien en handelen vanuit het geheel-in-wording.
Bron: https://www.u-school.org/
De 3 belemmeringen voor Theory U
Bij het toepassen van Theory U kunnen we drie fundamentele belemmeringen tegenkomen die het proces van diepgaande verandering kunnen hinderen. Deze belemmeringen worden door Scharmer beschreven als ‘the inner voices’ en bestaat uit de Voice Of Judgement (VoJ), de Voice of Cynism (VoC) en de Voice of Fear (VoF):
De Voice of Judgement (VoJ) kan ons verstrikt houden in een web van kritiek en zelftwijfel, waardoor we nieuwe ideeën en perspectieven niet kunnen verwelkomen. Het vraagt moed en oefening om deze innerlijke criticus te herkennen en te overstijgen, om zo ruimte te maken voor creativiteit en innovatie.
De Voice of Cynicism (VoC) kan ons isoleren en ons vermogen om te verbinden en vertrouwen ondermijnen. Het is een beschermingsmechanisme dat ons afstandelijk maakt, maar het kan ook een barrière vormen voor authentieke relaties en samenwerking. Het is belangrijk om een cultuur te stimuleren waarin kwetsbaarheid als een kracht wordt gezien en waarin we leren om onze cynische houding te vervangen door nieuwsgierigheid en openheid.
De Voice of Fear (VoF) is misschien wel de meest uitdagende belemmering, omdat het ons kan verlammen en weerhouden van het nemen van risico's die nodig zijn voor echte verandering. Angst voor het onbekende, angst voor falen of zelfs angst voor succes kan ons tegenhouden. Wat van belang is, is het creëren van een veilige omgeving waarin we deze angsten kunnen verkennen en waarin we leren om ze om te zetten in actiepunten en kansen voor groei.
De 3 belemmeringen van Theory U tegen gaan
Hoewel de drie belemmeringen het proces flink kunnen hinderen, zijn er gelukkig wel manieren hoe je deze belemmeringen tegen kunt gaan. Hierbij is een bewuste en gelaagde aanpak vereist. Het begint bij het ontwikkelen van zelfbewustzijn, waarbij je automatische gedachten en reacties herkent en pauzeert voordat je erdoor wordt meegesleept. Om de Voice of Judgement tegen te gaan, wil je een ruimte creëren voor nieuwsgierigheid en open vragen stellen die je helpen om voorbij vooroordelen te kijken. Je kunt bijvoorbeeld mindfulness oefeningen doen om jezelf te trainen om niet reactief te zijn en door je team aan te moedigen voor meer diversiteit om rijkere mix van perspectieven te krijgen.
Om de Voice of Cynicism aan te pakken, is het belangrijk om een cultuur van empathie en vertrouwen op te bouwen, waarbij je actief luistert naar anderen en je je meer inleeft in de ervaringen van anderen. Dit kun je doen door persoonlijke verhalen met elkaar te delen. Creëer tegelijkertijd ook een veilige ruimte waarin kwetsbaarheid niet alleen wordt toegestaan, maar ook wordt gewaardeerd als een bron van kracht en verbinding.
Als laatste kun je de Voice of Fear verminderen door een ondersteunende omgeving te creëren waarin het nemen van berekende risico's wordt aangemoedigd en waar falen wordt gezien als een essentieel onderdeel van het leerproces. Dit houdt in dat je een mentaliteit aanmoedigt van 'leren door te doen', waarbij fouten worden beschouwd als waardevolle feedback in plaats van als mislukkingen. Het stellen van kleine, haalbare doelen kan je helpen om het vertrouwen op te bouwen dat nodig is om grotere uitdagingen aan te gaan.
Theory U leren toepassen in de praktijk
Theory U blijft een complex model dat niet makkelijk is gelijk eigen te maken. Is dat wel iets dat je graag wilt? Dan is onze training Young Executives Program iets voor jou. Deze training is geheel rondom Theory U gebouwd. Hier leren we je hoe je Theory U in de praktijk kunt toepassen. Je ontwikkelt een gevoel voor wat in welke situatie nodig is om juist te kunnen handelen. Ook leer je om je eigen oordelen op te schorten, empathisch te verbinden met anderen en je intuïtie te verdiepen.
Naast deze training vind je bij ons nog veel meer andere trainingen. Jouw persoonlijke ontwikkeling staat bij ons op nummer één. Daarom nodigen we je uit om ook eens te kijken naar ons brede aanbod van andere trainingen. Elke training is een nieuwe ontdekkingsreis, een kans om jezelf verder te ontplooien en je persoonlijk leiderschap te verdiepen. Of je nu je communicatievaardigheden wilt aanscherpen, je creativiteit wilt stimuleren of je strategisch inzicht wilt vergroten, bij ons vind je de ruimte om te groeien.