Op een eerlijke en directe manier voor jezelf opkomen zonder iemand anders te kwetsen of op een agressieve manier te reageren, kan dat? Dat kan zeker! Deze manier van reageren noemen we ook wel ‘assertief reageren’ of ‘assertiviteit’.
Assertiviteit is voor veel mensen geen vanzelfsprekendheid. Herken je het gevoel dat je in een vergadering niet durft uit te spreken hoe jij echt over de situatie denkt of dat je ‘ja’ zegt op een project waar je eigenlijk helemaal geen tijd voor hebt? Assertief kunnen zijn, is in zulke situaties heel belangrijk, waarom? We leggen je uit wat assertiviteit betekent en wat de kenmerken zijn. Vervolgens vertellen we je waarom het zo belangrijk is en welke voordelen jij ervan gaat ervaren. Als laatste geven we je meerdere tips hoe jij zowel op persoonlijk als professioneel vlak assertiever wordt.
Wat is assertiviteit?
De kenmerken van assertiviteit
Het verschil tussen agressief, assertief en subassertief
Waarom is assertiviteit een essentiële vaardigheid?
Hoe vergroot je je assertiviteit?
Assertiever worden met de Baak
Wat is assertiviteit?
Assertiviteit is het vermogen om op een eerlijk, directe en bovenal respectvolle manier je mening te uiten en voor jezelf op te komen. Hierbij houdt je rekening met de gevoelens van de ander en ga je op een respectvolle wijze ermee om. Voor jezelf betekent dit dat je op een zelfverzekerde manier kunt communiceren, nee durft te zeggen wanneer nodig en grenzen kunt stellen.
De kenmerken van assertiviteit
Assertiviteit wordt gekenmerkt door verschillende aspecten die bijdragen aan een zelfverzekerde en respectvolle manier van communiceren. Hierbij zijn verschillende kenmerken en vaardigheden te definiëren die bij assertief zijn horen:
Op een eerlijke manier over je gedachtes, gevoelens en behoeftes praten
Duidelijk je boodschap op de ander overbrengen
Goed luisteren naar wat de ander zegt
Je eigen grenzen durven te stellen en die aan te geven
De grenzen van de ander respecteren
Nee kunnen zeggen tegen de ander
Zelfvertrouwen hebben om alles op een respectvolle wijze te zeggen
Feedback kunnen geven en ontvangen op een constructieve manier
Conflicten niet uit de weg gaan
Zelfbeheerst een moeilijk gesprek kunnen aangaan zonder te escaleren
Het verschil tussen subassertief, agressief en assertief
Als we het hebben over assertiviteit zijn er drie benaderingen om te communiceren en interactie te hebben met de ander. Deze drie benaderingen zijn subassertief, agressief en assertief.
Subassertief
Bij subassertief gedrag houdt je veel rekening met de gevoelens en belangen van de ander. Dit gaat ten koste van je eigen gevoelens en belangen. Subassertieve mensen zijn heel conflictvermijdend en hebben veel moeite om duidelijk hun grenzen wensen uit te drukken. Deze benadering kan leiden tot verschillende negatieve gevolgen zoals het gevoel van onderdrukking, opgekropte gevoelens van frustratie en een gebrek aan zelfvertrouwen. Op de lange termijn kunnen deze gevolgen persoonlijke- en professionele groei in de weg staan.
Agressief
Het tegenovergestelde van subassertief is agressief. Agressief gedrag wordt gekenmerkt door een overdreven focus op de eigen behoeften. Dit gaat vaak ten koste van de ander. Dit agressieve gedrag uit zich in directe en soms intimiderende communicatie. Hierbij wordt weinig tot geen rekening gehouden met de gevoelens van anderen. Deze benadering kan op de korte en lange termijn negatieve gevolgen hebben voor zowel jezelf als de ander. Agressief gedrag kan leiden tot een slechte reputatie, veel stress en emotionele inspanning. Voor de ander kan dit gedrag leiden tot meer angst , een verminderd zelfvertrouwen en schade aan de relatie.
Assertief
Assertiviteit vormt de balans tussen subassertief en agressief. Als je jezelf assertief kunt opstellen, ben je in staat om op een eerlijke, directe en respectvolle manier voor zichzelf op te komen, zonder de belangen van anderen te negeren. Je kunt op een heldere en duidelijke manier je grenzen stellen waar nodig is, maar staat ook open voor de gedachten van de ander. De positieve gevolgen van assertief gedrag zijn enorm. Je creëert meer zelfvertrouwen en laat anderen niet zomaar over je heen lopen. Als gevolg ervaar je minder stress en voel je je emotioneel beter.
Waarom is assertiviteit een essentiële vaardigheid op werk?
Assertiviteit is niet alleen een waardevolle en essentiële vaardigheid voor persoonlijke groei, maar ook professionele groei op de werkplek. Assertiviteit op de werkvloer is een belangrijk onderdeel om een gezonde werkomgeving te creëren. Door je assertief op te stellen kun je je eigen grenzen duidelijk opstellen, maar tegelijkertijd goed luisteren naar wat je collega te vertellen heeft. Deze effectieve communicatie onder collega’s en leidinggevende leidt tot minder misverstanden op het werk en bevordert zo ook de samenwerkingen. Daarnaast leidt assertiviteit tot meer zelfvertrouwen en zo kun jij je competenter voelen in je rol op werk. Kortom, op de lange termijn creëert assertiviteit een cultuur van respect en openheid binnen een organisatie, wat ten goede komt voor de algehele werksfeer.
Hoe vergroot je je assertiviteit?
Voor de één is assertiever zijn veel makkelijker dan de ander. Gelukkig kun je assertiever worden leren. Als je je assertiviteit wilt vergroten, zijn er praktische stappen en manieren om dat te doen. Met de volgende tips kun jij je assertiviteit vergroten:
- Ken je eigen grenzen: hoe kan iemand jouw grenzen kennen als je die zelf ook niet kent? Daarom is het belangrijk om je eigen grenzen te kennen.
- Leer ‘Nee’ zeggen: het klinkt als een open deur, maar dit is wel erg belangrijk. Wees niet bang om nee te zeggen als dat nodig is. Je hoeft niet altijd aan de verwachtingen van anderen te voldoen.
- Luister actief: luister goed wat de ander te zeggen heeft. Zo toon je respect en begrip voor wat de ander te zeggen heeft.
- Praat in de ‘Ik’ vorm: door in de ‘Ik’ vorm te praten wordt je nog bewuster van je eigen gevoelens en heb je minder de neiging om schuld bij een ander te leggen.
- Blijf kalm: kalm blijven in moeilijke en lastige situaties is altijd lastig, maar door dit wel te doen blijf je helder en kun je effectief blijven communiceren.
- Let goed op je lichaamstaal: lichaamstaal is ook belangrijk tijdens een gesprek, let hierbij op je houding en je gezichtsuitdrukking. Heb een rechte houding en maak oogcontact met je gesprekspartner.
-
Zorg voor zelfvertrouwen: werk aan het opbouwen van je zelfvertrouwen. Identificeer je sterke punten en ken die. Zorg ervoor dat je je zowel fysiek als mentaal sterk voelt door bijvoorbeeld te gaan sporten. En heel belangrijk, accepteer fouten. Fouten maken is onderdeel van het leerproces en kun je juist omzetten tot kansen om te groeien.
Assertiever worden
Het ontwikkelen van assertiviteit is geen eenvoudige taak en het kost tijd, inzet en inspanning. Het vereist bewustwording, zelfreflectie en oefening om effectieve assertieve communicatie in verschillende aspecten van je leven.
Wil je graag assertiever worden, maar weet je niet waar te beginnen? Bekijk dan onze training Authentiek Profileren. In deze training ontwikkel je de juiste vaardigheden, inzichten en praktische tools om assertief gedrag te ontwikkelen en toe te passen in diverse situaties, zowel op persoonlijk als professioneel vlak.
Neem ook eens een kijkje bij onze andere trainingen. Hier vind je meerdere leerzame en inspirerende trainingen over leiderschap, persoonlijke ontwikkeling, communicatie en meer.